<!-- /* Font Definitions */ @font-face {font-family:"Cambria Math"; panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4;} @font-face {font-family:"B Yagut"; panose-1:0 0 4 0 0 0 0 0 0 0;} /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal { mso-style-parent:""; margin:0cm; margin-bottom:.0001pt; text-align:right; direction:rtl; unicode-bidi:embed; font-size:12.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman";} .MsoChpDefault { font-size:10.0pt;} @page Section1 {size:612.0pt 792.0pt; margin:72.0pt 72.0pt 72.0pt 72.0pt;} div.Section1 {page:Section1;} -->
مقدمه ای بر روش تحقیق در منطق اساطیری دو آیین متخاصم ((میترایی)) و ((مزدیسنایی)) (1)
*** قدمت شش هزارساله اقوام ایرانی
در آغاز از برای پی بردن به واقعیتی در دو آیین که عنوان هر دو آن، در پیشانی این مقاله نگاشته آمده است، شایسته است که به گواهی دانش دیرینه شناسی مستند به کاوش های باستان شناسی، اصالت و قدمت این دو تمدن و فرهنگ که هر دو آن آریایی بوده اند، بازنوشته آید.
از قوم سکاها (2) در جنوب شرقی ایران، یعنی لرستان که از کرانه های رودخانه کارون تا دامنه های سرسبز کوهساران مشرف بر ایلام تا کبر کوه، زردالان کوه که سرزمین های سلسله و دلفان و بالاگریوه را در بر میگیرد، همچنین در نواحی چغازنبیل، (3) آثاری به دست آمده است با قدمتی شش هزارساله. آثاری که هم اکنون در موزه های معتبر ((لور))، ((ارمیتاژ))، ((برلین))، ((بریتانیا)) و ((متروپلیتن)) نگاهداشته می شود.
آیین این مردم که از روی افزارشان مشخص می شود، زراعت و صنعت بوده است. در شمال ایران، اقوام ((دوایی)) ((کاسپی)) (4) و ((سکایی)) زندگی می کردند که به ترتیب در گیلان، آذربایجان، قفقاز ارمنستان تا دامنه های کوهساران، تخت بلقیس، تخت سلیمان، چهل چشمه و ... پراکنده بودند. در جنوب غربی، بیشتر سامی نژاد و آریایی بودند. بدین گونه تا سراسر اروپا، (5) تبرستان، گرگان و خراسان ازفلات پامیر گرفته تا کرانه های دو رودخانه سیحون و جیحون (خارزم) تا افغانستان و مکران و ناحیه کرانه های خزر و مرغزاران سرسبز آن را قومی دلی و سخت کوش با نام سکایی فرا گرفته بودند.
1- در باره آیین میترایی و مزدیسنایی، رک :
- آیین میترا : تالیف مارتن ورمازن، ترجمه بزرگ نادرزاد، تهران، دهخدا، 1345
- مزدا پرستی در ایران قدیم : تالیف آرتور کریستن سن، ترجمه دکتر ذبیح اله صفا، تهران، هیرمند، 1376
- مزدیسنا و ادب پارسی : تالیف دکتر محمد معین، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1338
2- درباره سکاها، رک :
- سکاها : تالیف تامارا تالبوت رایس، ترجمه دکتر رقیه بهزادی، تهران، یزدان، 1370
3- Choghazanbil
4- caspi
5- گروهی با نام ((آس)) که مردم شبه جزیره اسکاندیناوی از دودمان آنانند.
منبع : مهر و آتش
انتشارات سوره مهر چاپ سال 81
تألیف : مهرداد اوستا
به کوشش : بهروز ایمانی
تایپ : سایه
کلمات کلیدی: سایه رهگذر، مهر، آتش، مهرداد اوستا، بهروز ایمانی
مقدمه ای بر روش تحقیق در منطق اساطیری دو آیین متخاصم ((میترایی)) و ((مزدیسنایی)) (1)
*** قدمت شش هزارساله اقوام ایرانی
در آغاز از برای پی بردن به واقعیتی در دو آیین که عنوان هر دو آن، در پیشانی این مقاله نگاشته آمده است، شایسته است که به گواهی دانش دیرینه شناسی مستند به کاوش های باستان شناسی، اصالت و قدمت این دو تمدن و فرهنگ که هر دو آن آریایی بوده اند، بازنوشته آید.
از قوم سکاها (2) در جنوب شرقی ایران، یعنی لرستان که از کرانه های رودخانه کارون تا دامنه های سرسبز کوهساران مشرف بر ایلام تا کبر کوه، زردالان کوه که سرزمین های سلسله و دلفان و بالاگریوه را در بر میگیرد، همچنین در نواحی چغازنبیل، (3) آثاری به دست آمده است با قدمتی شش هزارساله. آثاری که هم اکنون در موزه های معتبر ((لور))، ((ارمیتاژ))، ((برلین))، ((بریتانیا)) و ((متروپلیتن)) نگاهداشته می شود.
آیین این مردم که از روی افزارشان مشخص می شود، زراعت و صنعت بوده است. در شمال ایران، اقوام ((دوایی)) ((کاسپی)) (4) و ((سکایی)) زندگی می کردند که به ترتیب در گیلان، آذربایجان، قفقاز ارمنستان تا دامنه های کوهساران، تخت بلقیس، تخت سلیمان، چهل چشمه و ... پراکنده بودند. در جنوب غربی، بیشتر سامی نژاد و آریایی بودند. بدین گونه تا سراسر اروپا، (5) تبرستان، گرگان و خراسان ازفلات پامیر گرفته تا کرانه های دو رودخانه سیحون و جیحون (خارزم) تا افغانستان و مکران و ناحیه کرانه های خزر و مرغزاران سرسبز آن را قومی دلی و سخت کوش با نام سکایی فرا گرفته بودند.
1- در باره آیین میترایی و مزدیسنایی، رک :
- آیین میترا : تالیف مارتن ورمازن، ترجمه بزرگ نادرزاد، تهران، دهخدا، 1345
- مزدا پرستی در ایران قدیم : تالیف آرتور کریستن سن، ترجمه دکتر ذبیح اله صفا، تهران، هیرمند، 1376
- مزدیسنا و ادب پارسی : تالیف دکتر محمد معین، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1338
2- درباره سکاها، رک :
- سکاها : تالیف تامارا تالبوت رایس، ترجمه دکتر رقیه بهزادی، تهران، یزدان، 1370
3- Choghazanbil
4- caspi
5- گروهی با نام ((آس)) که مردم شبه جزیره اسکاندیناوی از دودمان آنانند.
منبع : مهر و آتش
انتشارات سوره مهر چاپ سال 81
تألیف : مهرداد اوستا
به کوشش : بهروز ایمانی
تایپ : سایه
کلمات کلیدی: سایه رهگذر، مهر، آتش، مهرداد اوستا، بهروز ایمانی، مکران، خزر، قوم آس
*** نژاد شناسی پارتیان
از نقطه نظر نژاد شناسی، سکاییان، یا به گفته یونانیان، سیتیان، قومی از نژاد ایرانی، یعنی شمال ایران بودند. مردمی دلیر، شکار افکن و از نخستین اقوامی که به جهان گشایی دست یازیدند. آنان پس از تصرف استپ ها، مرغزاران جنوب روسیه، در دیارانی که همچنان با نام آنان خوانده می شود همچون : سیستان یا سکستان (1)، سکز (2)، سکاوند (3)، سکنی گزیدند. آشوریان، آنان را اشکوازی (4)، پارسیان و هندیان، سکالی یا چاکا می نامیدند.
نخست این قوم که از نژاد خالص ایرانی بودند، به سوی مرغزاران روی آوردند، مرغزاران دامنه پامیر. نخستین قومی بودند که اسب، این تکاور زیبا و خوش اندام را به عنوان بهترین یار، در سفرهای کاروانی خویش رام کردند و در پرورش این یار طریق، پیشرفت ها به دست آوردند، که در ظرف ها و نقش های به یادگار مانده از آنان، این حیوان اصیل را در شکیل ترین نوع خود به جای مانده اند.
آیینی نزدیک به آیین برهمایی داشتند، لیکن همانند با برهماییان در برخورد فرهنگی با مزدیسنایی، پیوسته در جدال بودند.
1- Sakestan
2- Sak
3- Sakavand
4- Ishkuzai
منبع : مهر و آتش
انتشارات سوره مهر چاپ سال 81
تألیف : مهرداد اوستا
به کوشش : بهروز ایمانی
تایپ : سایه
کلمات کلیدی: سایه رهگذر، مهر، آتش، مهرداد اوستا، بهروز ایمانی، مزدیسنا، اولین قومی که از اسب استفاده کردند، برهمایی
*** دشمنی موبدزادگان ساسانی با فرهنگ و تمدن اشکانی
دشمنی موبدزادگان ساسانی با فرهنگ و تمدن اشکانی و نابود ساختن آن، در این بهره از شاهنامه، و خواستاری وی دختر از اردوان به نام ((ماندان)) (1) و نامه ای که برادر دختر به وی می نویسد، حکایت از بیدادی می کند که با دودمان اشکانی می رود. (2)
برادر دو داری به هندوستان
به رنج و بلا گشته همداستان
دو دربند زندان شاه اردشیر
پدر کشته و پور خسته به تیر
چو خواهی که بانوی ایران شوی
به گیتی پسند دلیران شوی
هلاهل یکی زهر هندی بگیر
به کار آر یک پاره با اردشیر
و جالب است در خداینامه، یا نامه خسروان، شگفتی فردوسی از این معنی که :
پس از روزگار سکندر، جهان
چه گوید؟ کرا بود تخت مهان
چرا که آنان بزرگانی از تخمه آرش بودند :
نخست اشک بود از نژاد قباد
دگر گرد شاپور فرخ نژاد
دگر بود گودرز ز اشکانیان
چو بیژن که بد از نژاد کیان
چو زو بگذری، نامدار اردوان
خردمند و با رأی و روشن روان
ورا خواندند اردوان بزرگ
که از میش بگسست چنگال گرگ
از ایشان به جز نام نشنیده ام
نه در نامه خسروان دیده ام
1- Mandan
2- رک: کارنامه اردشیر بابکان، به کوشش صادق هدایت، تهران، امیرکبیر، چاپ سوم، 1342، ص 195
منبع : مهر و آتش
انتشارات سوره مهر چاپ سال 81
تألیف : مهرداد اوستا
به کوشش : بهروز ایمانی
تایپ : سایه
کلمات کلیدی: سایه رهگذر، مهر، آتش، مهرداد اوستا، بهروز ایمانی، نامه خسروان، شاه اردشیر، آرش، شاپور، گودرز، بیرژن
*** تمدن و فرهنگ پارتیان :
هرگاه تمدن و فرهنگ پارتیان اشکانی و آیین والایشان که نفوذ بسیاری در تمدن رومی پیدا کرده بود – چنان که برخی از امپراتوران رومی نیز آیین آنان را پذیرفته بودند – در میان نبود، پنج قرن از درخشان ترین فرهنگ ها در جهان گمنام می ماند. آیین میترایی که هنوز آثار ((مهرابه)) های آن در اروپا تا فرانسه برجای مانده است، پرده از روی این واقعیت تاریخی برداشته است.
جالب اینجاست که شکست داریوش سوم را دست اسکندر، افسانه ها پرداختند و همین زرتشتیان، شکست جانشینان اسکندر را به رهبری پارتیان اشکانی که موجب مفاخره و سرافرازی است، نادیده گرفتند و افسانه هایی جعل کردند و اسکندر مقدونی، فرزند فلیپ را دخترزاده داراب اول دانستند و دو مجلد داراب نامه، یکی فراهم آورده بیغمی و دیگری نوشته طرسوسی را ساختند، (1) با ماجراهایی چنان خارق العاده که مایه حیرت است.
اسکندرنامه های منظوم، سوای اسکندرنامه نظامی و امیرخسرو، ساخته و پرداخته آمد و همچنین داراب نامه های منظوم که به سبب بی مایگی سرایندگانشان، از میان رفتند.
در حالی که خاموشی موحشی بر حماسه فرمانروایی اشکانی، سایه سیاه و تعصب ناک خود را درافکنده بود، اردشیر بابک، موسس سلسله ساسانی از پروردگان شهریار اشکانی (اشک بیست و هشتم) بود و نام و آوازه و حکومت پارس را از همین پادشاه یافته بود، که با افسانه های پهلوانی بسیار، اردشیر را می بینیم که بر تخت می نشیند.
1- داراب نامه طرسوسی، به کوشش دکتر ذبیح اله صفا به سال 1344 چاپ شده است.
2- درباره اسکندر نامه های منظوم، رک: فهرست نسخه های خطر فارسی: تالیف احمد منزوی، تهران، موسسه فرهنگی منطقه یی، 1349، ج 4، ص 2632 به بعد.
منبع : مهر و آتش
انتشارات سوره مهر چاپ سال 81
تألیف : مهرداد اوستا
به کوشش : بهروز ایمانی
تایپ : سایه
کلمات کلیدی: سایه رهگذر، مهر، آتش، مهرداد اوستا، بهروز ایمانی، اشک بیست و هشتم، طرطوسی، اسکندرنامه، نظامی، امیرخسرو، اردشیر بابک
