می گویند آفریقای غربی سرزمینی است که در آن، افسانه ها روی درختان می رویند! در سرتاسر این دیار، اسطوره های ملی و داستان هایی که سینه به سینه نقل شده اند، هنوز به شدت رایج و مورد توجه هستند. شخصیت بیش تر این افساه ها، حقه باز ماهری است که در افسانه های گوناگون، به هیات های مختلف و با حیله های متفاوت ظاهر می شود. این قهرمان ناقلا (!) و ریزنقش به تنهایی از پس قوانین بی پایه و ناعادلانه جنگل بر می آید. او در واقع ضعف و کوچکی جثه اش را با زیرکی طبیعی اش جبران می کند. ((حقه بازی))، چه در برخورد با شیرغران و چه در رویارویی با هیولای خشکسالی، نوعی واکنش دفاعی اوست برای بقا در دنیایی شریر و غیر ایده آلی.

البته این حقه باز حرفه ای، گاه در حقه بازی چنان افراط می کند که گرفتار و تنبیه می شود. اما خیلی زود خود را رها می کند تا در افسانه ای دیگر مثل همیشه با رفتار حیله گرانه اش بدرخشد!

یکی از معروف ترین شخصیت های حقه باز این افسانه ها، کِوِکوآنانسی است که گاه به صورت انسان ظاهر می شود. آنانسی از کشور غنا برخاسته است، اما به عنوان عنکبوتی حقه باز، در افسانه های توگو و ساحل عاج و نیز خیلی دورتر در نیجریه شمالی هم (البته با نام گیزو) حقه بازی می کند! گذشته از این، همزادی هم در هند غربی دارد.

دومین حقه باز مشهور این افسانه ها، لاک پشتی به نام تورتای از نیجریه جنوبی و کامرون است.

و سرانجام حقه باز نامی دیگر، خرگوش صحرایی است که اصلش از سنگال است و در آن جا به لیوک شهرت دارد. راستی ...، شایع است که او خویشاوند دور همان ((برادر خرگوش)) آمریکایی است!

بنابراین می بینید که شخصیت های حقه باز اسطوره ای، همانگونه که از مرزهای زمانی گذشته اند، از مرزهای مکانی نیز فراتر رفته اند.

پیشگفتار کتاب حقه بازها

به روایت:  مارتین بنت

ترجمه : پروی علی پور

تایپ : سایه